İslam Alimleri

Farabi (872-950) Kazakistan'ın Farab şehrinde doğdu. Şam'da öldü. Batı dünyasında Aristo'dan sonra 2. üstat kabul edilir. Aristo'nun 6 ciltlik Organon adlı eserini 2 ciltte şerh yazarak 8 cilt olarak Arapçaya tercüme etti. Yunancada şehirli anlamına gelen civilisation kavramının bizdeki karşılığı olan medeniyet kavramını ilk kullanan İslam düşünürüdür. Mutluluğa giden yolun vahye dayanan erdemden geçtiğini söyler. Medeniyetin temel olgusu şehirdeki iş bölümüdür. Mahalle, köy bu iş bölümünün parçalarıdır.

İbnî Sina (980-1037) Buhara'da doğdu. Hemedan'da ölmüştür. Medenî bir hayatın gerçekleşmesi için sosyal ilişkilerin iş birliği zemininde yürütülmesi kadar adalet ilkesine göre sürdürülmesi de gereklidir. 200 eseri vardır. 14 Ciltlik eseri 7 asır boyunca Avrupa üniversitelerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. 

İmam Gazzalî (1058-1111) İran'ın Tus'ta doğdu. Aynı yerde öldü. İranlıdır. Felesefeye felsefik yöntemlerle kullanarak karşı çıkmıştır. 

İbnî Rüşt (1126-1198) Endülüs'ün Kordoba'da doğdu. Fas'ın Marakeş'te öldü. Aristo'yu batı dillerine kazandırıp Kilise otoritesini sarsmıştır. Fransa üniversitelerinde İbni Rüşt taraftarlarının artması kiliseyi tedirgin etmiş, Akademisyenler üzerinde baskıyı doğurmuştur. Thomas Aquinas (1225 - 1274), İbni Rüşt'ün Aristo'yu yanlış tercüme ettiğini ileri sürüp kendince doğru yorumu ortaya koyup Aristo ile Kiliseyi barıştırmaya çalışmıştır. Bu çabaları nedeniyle Thomas ölümünden sonra 1322'de aziz, 300 yıl sonra kilisenin ulularından ilan edilmiştir.

Farabi, İbnî Sina, Cürcani ve Razi tıp alanında tıp alanında önemli gelişmelere imza attılar. 

Maverdi (974-1058) Basra’da doğdu. Akıl dinden önce gelir. Emevî yöneticilerinin yaptığı üzere- bazı yanlış davranış ve haksız uygulamaları ilâhî takdirin gereği gibi göstererek meşrulaştırmaya çalışılmasını yanlış bulmuştur. Nübüvvet makamına ahlâkî faziletleri en kâmil ve soyu en şerefli kişiler seçilmiştir. Peygamberlerden sonra gelen imam ve emîrin de nübüvvet hasletleriyle şekillenmesi vâcip olup bu makamlara râşid halifeler gibi erdemlere sahip şahsiyetler getirilmelidir. Böylece siyaseti en değerli meslek olarak göstermiş olur. Avam-havas ayırımcılığının genel kabul gördüğü seçkinci görüş, Abbâsî sosyopolitik kültür ortamından etkilendiğini gösterir. 

13. yüzyıl İslam Dünyasının altın çağıdır. Muhiddin Arabî, Mevlana, Hacı Bektaş Veli, İbni Teymiyye, Saddettin Konevi bu yüzyılda yaşamıştır.

Muhiddin Arabî (1165-1240) İspanya'nın Murcia şehrinde doğmuş. Şam'da vefat etmiştir.

Fahreddin er-Râzî (1149 – 1210) İran'da bulunan Büyük Selçuklunun başşehri Rey şehrinde doğup, Herat'ta ölmüştür. Arap asıllıdır. Eş'arî İslâm âlimi, fizikçi ve müfessirdir.

Kurtubî (1214-1273) Endülüs'ün Kurtuba şehrinde doğdu. Mısır'da öldü. Müfessirdir.

Mevlana (1207-1273) Belh’de doğmuş, Konya’da yaşamış. Konya’da vefat etmiştir.

Hacı Bektaş Veli (1209-1271) İran’ın Nişabur doğmuş, Nevşehir’in Sulucakarahöyük köyünde yaşadı. Dergahını orada kurdu. Orada vefat etti. O köy şimdi Hacıbektaş ilçesi adıyla anılmaktadır.

Sadrettin Konevi (1209-1274) Malatya’da doğdu. Konya’da yaşadı ve öldü. Muhiddin Ararbi’nin üvey oğludur.

Yunus Emre (1240-1420) Eskişehir’in Seferihisar’da yaşamış ve vefat etmiştir.

Hoca Dehhani: 13. yüzyılda yaşamıştır. Horasan'dan gelip Konya'ya yerleşmiştir. On şiiri tespit edilmiştir.

Sultan Veled: 13. yüzyılda yaşamıştır. Mevlana'nın oğlu mevleviliğin kurucudur. Divan tarzı şiirleri Anadolu'da ilk yazan odur.

İbni Teymiyye (1263-1328) Harran’da doğdu. Şam’da ve Mısır’da yaşadı. Dört kez tutuklu kaldı. Şam’da vefat etti. Selefiliğin en önemli temilcilerinden biridir.

Kadim İslam Tarihçileri 

İbni İshak: (Medine 699 - Bağdat 768)
Vakidi (Medine 747- Bağdat 822)
İbni Hişam (Basra 770 - Fustat / Mısır 833)
Taberi (Taberistan / İran 839 – Bağdat 923)
İbnül Esir (Cizre 1160 – Musul 1233)
İbni Kesir (Suriye 1308-Şam 1373)

Mezhep İmamları

İmamı Azam Ebu Hanife (Kufe 699-Bağdat 767)
İmam Malikî (Medine 711- Medine 795)
İmam Şafi (Gazze 767-Fustat, Mısır 820)
Ahmet Bin Hanbel (Bağdat 780-Bağdat 855)

Maturidî (Semerkant 853- Semerkant, Özbekistan 944)
Eşarî (Basra 873-Bağdat 936)